Dom Gotycki Wyróżniony

dom

W 1809 r. Piotr Aigner przebudował stary, barokowy pawilon parkowy w stylu pseudogotyckim przeznaczony na zbiory obce, a z czasem i polskie.

Ściany ozdobione są fragmentami architektonicznymi pochodzącymi z dawnych zamków, pałaców i kościołów.

 


Ściana Kazimierza Wielkiego

Nazwa ściany pochodzi od umieszczonego tam „Orła piastowskiego" Kazimierza Wielkiego z zamku w Łobzowie. Na niej znajdowały się żelazne drzwi wejściowe z dawnego zamku Ossolińskich. Nad drzwiami wmurowana jest tablica z czarnego marmuru z wersetem Wergiliusza z „Eneidy": SUNT LACRYMAE RERUM ET MENTEM MORTALIA TANGUNT (I pamiątki łzy wyciskają i znikome rzeczy duszę rozczulają). Nad tą tablicą była druga, z wierszem Delille'a: Que jusque dans ces lieux la gloire a ses honneurs L'humanite ses droits et la pitie ses pleurs (Aż w te strony rozniosłaś czyny nasze sławo i tu do łez litości ma nieszczęście prawo). Tu była tablica poświęcona Batoremu, a ufundowana przez A. K. Czartoryskiego (obecnie znajdująca się na ścianie Kościuszki) z napisem łacińskim: STEPHANO BATHOREO REGI POLONIAE M.D.L. SAPIENTI, FELICI, INYICTO HOCCE MNEMOSINUM SACRUM SIT (Stefanowi Batoremu, Królowi Polski W.K.L. mądremu, szczęśliwemu, niezwyciężonemu niech to będzie świętą pamiątką). Tablica poświęcona Bolesławowi Krzywoustemu nie zachowała się.

Ściana Długosza
Zawierała pamiątki z epoki Jagiellońskiej. U góry widnieje Orzeł Biały i Pogoń pochodzące z Wawelu. Były tam też: fragment rzeźby gotyckiej z kościoła w Olechowie pod Radomiem, ufundowanego przez J. Długosza, fragmenty z grobowców Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły, Kazimierza Jagiellończyka, Jana Sobieskiego, tablica na pamiątkę zwycięstwa pod Byczyną z odpowiednim napisem: „Kamień wyjęty z bramy, przez którą Jan Zamojski prowadził Maxymiliana". Obok znajduje się kawałek gzymsu z czarnego marmuru z określeniem pochodzenia: „Z Ujazdu Ossolińskich". Pod pułapem ganku były głowy z sali poselskiej na Wawelu, obecnie ‒ odlewy.

Ściana Żółkiewskiego
Była oddaniem hołdu Stefanowi Żółkiewskiemu. Oprócz pamiątek z Polski i Litwy, wmurowany był tu kamień z figurą Żółkiewskiego w zbroi, wykonaną z brązu. Obecnie widnieje tam tablica z napisem elżbieta czartoryska mdcccix, a po obu jej stronach herby Polski i Litwy z czasów Jagiellonów. Brakuje całości renesansowych odrzwi z zamku radomskiego (ich fragment jest na ścianie Długosza). Płyta balkonowa oparta jest na wyrzeźbionych w piaskowcu głowach lwów pochodzących z zamku łobzowskiego. Obramowanie drzwi balkonu pochodzi z domu Wierzynka w Krakowie.

Ściana Cyda i Szimeny
Ozdobiona była pamiątkami z czasów średniowiecznych. Znajdowały się tam kamienie z grobu Cyda i Szimeny oraz płyta przypominająca o zebraniu się w tym miejscu w 1821 r. wszystkich dzieci Zofii z Czartoryskich Stanisławowej Zamoyskiej.

Ściana Gostyńska
Nazwana tak została od wmurowanych cegieł i kawałków drewna z pokoju w Gostyninie, w którym zmarli bracia Dymitr i Wasyl Szujscy.

Ściana Litewska
Jest to ściana niewielkiej wieży kryjącej we wnętrzu I piętra apartamencik Izabeli Czartoryskiej, tzw. Gabinet Malinowy. Od umieszczonych tu pamiątek litewskich nazwano ją Litewską. Była tu także urna z prochami wykopana na brzegu Wisły w Puławach oraz miecz z zamku kazimierskiego.

Ściana Rzymska
Na niej przetrwały szczątki starożytnych budowli zebranych przez Czartoryską w czasie jej podróży zagranicznych. Trafniejsza byłaby nazwa: Firlejowska ‒ od umieszczonych tu rzeźb pochodzących z dawnego dworu obronnego Firlejów-Broniewskich, położonego w Bronowicach po drugiej stronie Wisły. Znajduje się na niej dwuarkadowy pomnik z figurami w zbrojach, przedstawiający Piotra i Jakuba Firlejów z Dąbrowicy, którzy wraz z ojcem Eustachym byli założycielami tego zasłużonego rodu starostów kazimierskich. Kiedy Czartoryska tworzyła osobliwe lapidarium, napis ten zdobił fasadę bronowickiego dworu Firlejów w Dąbrowicy i brzmiał: „Piotr y Jakub Firlejowie dwaj bracia rodzeni a domu tego przodkowie żyli na świecie roku Bożego 1380". Tablica ta jednak nie zachowała się na ścianach Domu Gotyckiego. Znajduje się tu tylko jej zwieńczenie z herbem Lewart i inicjałami fundatora: K.F.Z.D. (Krzysztof Firlej z Dąbrowicy).

Ściana Boguty i Sędziwoja
Nazwana tak od umieszczonych na niej fragmentów rzeźb z grobowców przywiezionych z Wielkopolski. Oba zachowały się szczęśliwie i zostały wmurowane z powrotem w tę ścianę w 1938 r.

Ściana Kościuszki
Ściana pod balkonem (północno-zachodnia), który wspierają kolumny przywiezione przez księżnę generałową ze spalonego w tym czasie Pałacu Błękitnego w Warszawie, otrzymała nazwę Kościuszkowskiej. Ten bohater narodowy często przebywał w Puławach i Sieniawie, a Czartoryscy traktowali go jak członka rodziny. Były tu wmurowane kule armatnie spod Racławic, Sandomierza, Torunia, Smoleńska, Raszyna, a także z oblężenia Zamościa w 1809 r. Nad oknem, dla upamiętnienia zwycięskiego pochodu wojsk polskich i francuskich, księżna umieściła tablicę z wyrytym życzeniem: „Oby odtąd zwycięstwa nasze zetrzeć mogły pamięć klęsk doznanych". Na tej ścianie jest też fragment muru z Goździenic oraz tablica z Krakowa poświęcona Janowi Sobieskiemu z napisem łacińskim: GRATIA QUOD STATUIT TUA REX INYICTE JOANNES, URBS REGNI SEDES HOC TIBI DEBET OPUS, HIC CLYPEUS PORTAE EST, SED TU FORTISSIME REGUM ESTO DIU PATRIAE CÓR CLYEUSA TUAE (Miasto, stolica królestwa, tobie to dzieło zawdzięcza, które z twej łaski, niezwyciężony królu Janie stanęło, ta tarcza należy do bramy, lecz ty najdzielniejszy z królów, bądź długo sercem i tarczą swej ojczyzny). Ponadto wmurowana jest płyta poświęcona pamięci Adama Kazimierza Czartoryskiego, która dawniej znajdowała się w przedpokoju dolnym Domu Gotyckiego.

Ściana Długosza

Zawierała pamiątki z epoki Jagiellońskiej. U góry widnieje Orzeł Biały i Pogoń pochodzące z Wawelu. Były tam też: fragment rzeźby gotyckiej z kościoła w Olechowie pod Radomiem, ufundowanego przez J. Długosza, fragmenty z grobowców Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły, Kazimierza Jagiellończyka, Jana Sobieskiego, tablica na pamiątkę zwycięstwa pod Byczyną z odpowiednim napisem: „Kamień wyjęty z bramy, przez którą Jan Zamojski prowadził Maxymiliana”. Obok znajduje się kawałek gzymsu z czarnego marmuru z określeniem pochodzenia: „Z Ujazdu Ossolińskich”. Pod pułapem ganku były głowy z sali poselskiej na Wawelu, obecnie ‒ odlewy.

Czytany 2635 razy

Wydarzenia

 ◄◄ 
 ◄ 
 ►► 
 ► 
marzec 2023
Pn Wt Śr Cz Pt So N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Licznik odwiedzin

162772
Dzisiaj
W tym tygodniu
W tym miesiącu
Wszystkie wizyty
17
22
545
162772

Twój IP: 3.236.241.39
Czas: 2023-03-28 17:11:50
Visitors Counter

Serwis współfinansowany ze środków Unii EuropejskiejzEuropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007- 2013 w celu dokonania promocji projektu 17/09-WND-RPLU07.01.00-06-018/09 pt. "Rewaloryzacja i konserwacja Domku Żółtego i części Pałacu ks. Czartoryskich w Puławach z przeznaczeniem na cele kulturalno- turystyczne"